Πλοία που φτιάχνουν...Νησιά!

Η Βυθοκόρος (βυθός + κορέω = καθαρίζω), κοινώς "φαγάνα", ή βορβοροφάγος, ή "δραγάνα", ¨η "ντράγκα" εκ του αγγλικού όρου "dredger", είναι ιδιαίτερος τύπος πλοίου, συνηθέστερα πλωτό ναυπήγημα χωρίς δική του πρόωση. Χρησιμοποιείται για εκβαθύνσεις, διανοίξεις, διαπλατύνσεις και γενικά τον καθαρισμό των βυθών, την αξιοποίηση διαμόρφωση ακτών για κατασκευή λιμενικών, τουριστικών κλπ. έργων.

Ο κλασσικός τύπος της βυθοκόρου συνίσταται από μια μηχανική διάταξη με ατέρμονα αλυσίδα που φέρεται σε τύμπανα μεταλλικού πλαισίου. Στους κρίκους της αλυσίδας αυτής φέρονται μικροί κάδοι που όταν φθάνουν στο βυθό με κάποια κλίση παραλαμβάνουν την λάσπη ("ιλύ") και κατά την επιστροφή τους την απορρίπτουν σε φορτηγίδες ή σε ίδια κύτη (αμπάρια) της βυθοκόρου που όταν γεμίσουν μετακινείται μακράν και τα απορρίπτει από ύφαλα ανοίγματα.

Αν όμως ο βυθός είναι βραχώδης απαιτείται προηγουμένως η εκσκαφή είτε με ειδικούς βραχοθραύστες, είτε με υποβρύχιους δυναμίτες. Ο "βραχοθραύστης" είναι ένα μηχανικό μακρύ χαλύβδινο εξάρτημα κυλινδρικού σχήματος, βάρους μερικών τόνων, το οποίο δια γερανού υψώνεται και αφήνεται να πέσει με ορμή στους βράχους μέχρι να τους θρυμματίσει, παρόμοιο μηχάνημα απαντάται ομοίως και σε εργασίες στη ξηρά.

Άλλος τύπος βυθοκόρων είναι οι αναρροφητικές οι οποίες διαθέτουν ένα μακρύ πρόβολο, που λαμβάνει διάφορες κλίσεις, σχήματος αρχαίου κριού, όπου φέρεται απορροφητικός σωλήνας και η άκρη του οποίου καταλήγει σε μεγάλη πολυφτερωτή έλικα. Συνήθως αυτό το είδος χρησιμοποιείται σε ποταμούς, ιδίως στις εκβολές για την απομάκρυνση φερόμενης λάσπης.

Τις απλούστερες βυθοκόρους αποτελούν ειδικές πλατφόρμες επί των οποίων φέρεται ερπυστριοφόρος γερανός ξηράς που φέρει «αρπάγη» που πέφτει στο νερό ανοικτή και κατά την ανέλκυση αυτή κλείνει μηχανικά αποσπώντας έτσι μέρος της λάσπης από τον βυθό.

Μετά τον Β΄ Π.Π. οι βυθοκόροι εξελίχθηκαν σημαντικά. Στην Ελλάδα με τέτοια σκάφη το 1948 έγινε ο καθαρισμός και η διάνοιξη του Ισθμού της Κορίνθου που είχαν συστηματικά αποφράξει οι Γερμανοί με σιδηροδρομικά βαγόνια, αυτοκίνητα και χωμάτινους όγκους λίγο πριν την αποχώρησή τους (Οκτώβριος 1944).

Σημειώνεται πως η Βυθοκόρος ακόμη και αν είναι αυτοκινούμενη, θεωρείται βοηθητικό ναυπήγημα και όχι πλοίο με την ιδιότητα της ναυσιπλοΐας. (Σχετ. Αποφάσεις Εφετείου Βενετίας 1876, και 5 Απριλίου 1883).